نخستین دست سازه های بشر ابزارآلاتی بودند که برای شکار و دفاع از خود می ساخت. یکجانشینی بشر و پیدایش اولین روستاها، آدمی را به فکر ساخت فراورده های متنوع، زیبا و چشم گیر بیفتد.سپس پیشرفت فنون و رشد تمدن ها باعث رشد روز افزون صنایع دستی نیز شد. صنایع دستی دارای دو کاربرد تزیینی و استفاده در زندگی روزمره هستند که به روش‌های سنتی ساخته می شوند.
صنایع دستی ایرانی، اصیل ترین جلوه گاه تاریخ، تمدن کهن ایران، فرهنگ و هنر ناب ایرانی است که یکی از مهمترین هنر های صناعی در جهان محسوب می شود.
صنایع دستی آذربایجان غربی
صنایع دستی غربی، به دلیل اینکه آمیخته ی هنر و تجربه ی اقوام ترک و کرد این منطقه هستند از تنوع و جلوه بی نظیر برخوردارند.
صنایع دستی شهر ارومیه (مرکز استان آذربایجان آذربایجان غربی)، در کنار جاذبه های گردشگری ارومیه نظر اکثر مسافران را به خود جلب می کند. در اینجا قصد داریم شما را با صنایع دستی این استان زیبا آشنا کنیم:
هنر فرش بافی
فرش ارومیه یکی از صنایع دستی بسیار زیبای آذربایجان غربی است که در واقع زنان و مردان هنرمند این منطقه با عشق و هنر خود به تولید این دست بافه با ارزش می پردازند. هنر فرش بافی جلوه‌ای خاص به سرزمین ایران بخشیده است. از ویژگی‌های فرش دستبافت ارومیه، رنگ وطرح زیبای آن است که بسیار خوش نقش بافته شده، علاوه بر این فرش های این منطقه از ظرافت و استحکام بالایی برخوردارند.
هنر رودوزی
رو دوزی یا ممقان دوزی یکی از هنرهای زیبای اهالی خوش ذوق شهر ارومیه است. رودوزی سنتی یکی از زیباترین هنرهایی است که توسط دست، نقوش مختلف با نخ های پشمی و ابریشمی رنگی بر روی سطح پارچه های ایجاد می‌شود. این هنر در سطح جهان شناخته شده است که برجسته ترین انواع رودوزی مربوط به سرزمین ایران می باشد. قدمت هنر رودوزی در ایران به چند هزار سال پیش برمی گردد.
مراحل آثار رودوزی
در مرحله اول، زمینه کار را از جنس پارچه یا چرم در اندازه‌های مناسب تهیه می کنند. در مرحله دوم طرح و نقش را متناسب با جنس بافت و اندازه زمینه کار، در نظر می گیرند. سپس نقشی را که انتخاب نمودند بر روی زمینه کار منتقل می کنند. در مرحله بعد ابزار و مواد و مصالح مورد نیاز خود را، با توجه به نوع رودوزی انتخابی( پته‌دوزی، چشمه دوزی، سکه دوزی و… )تهیه می کنند. و در آخر هنرمند، زمینه کار را متناسب با رودوزی انتخاب شده، با بخیه های گوناگون و فراوان، مزین می کند. خرید صنایع دستی
هنر رنگرزی
رنگرزی الیاف یا کلاف نخ به روش سنتی را هنر رنگرزی می نامند و به تمامی نقوشی که به وسیله قلم مو مهر و غیره روی پارچه چاپ می شود، چاپ سنتی می گویند. که عبارتند از: چاپ دندانی، چاپ کلاقه ای و چاپ پارچه قلمکار. رنگ ها در کالاهای نساجی از قدیم به دلیل اینکه از زیبایی خاصی برخوردارند، تاثیر زیادی بر روان انسان ها داشته است. هنر رنگرزی در ایران پیشینه کهنی دارد. کشف آثاری از پارچه های دوره ساسانی که شاهکارهایی از ذوق، ظرافت، هنر طراحی و رنگرزی به حساب می آید ناشی از وجود صنایع پیشرفته رنگرزی و نساجی و بافت فرش می باشد که این امر اعتبار آن را به اوج می‌رساند.
مراحل رنگرزی سنتی
در اولین مرحله کلاف را در پاتیل که در آن آب وجود دارد، ریخته و برای دو ساعت داخل آن قرار می دهند تا خیس بخورد. در مرحله دوم پاتیل را ابتدا گرم می نمایند. داخل آن را با آب پر کرده و صبر می‌کنند تا دم آیا به ۷۰ درجه سانتیگراد برسد. بعد دندانه را داخل پاتیل میریزند. در مرحله اخر کلافی که در مرحله قبل دندانه شده است را داخل پاتیل رنگ می ریزند. بعد از یک ساعت کلاف ها آماده هستند. وباید پس از سرد شدن آنها را با آب سرد شسته سپس آب آنها را گرفته و در جایی قرار می دهند تا خشک شود.
هنر نازک کاری یا ریزه کاری چوب
هنر ریزه کاری و نازک کاری که به عنوان پدر هنرهای چوب ارومیه شناخته شده، هنری بسیار ظریف و زیبا و پرکاربرد است. در این هنر چوب هایی بر اساس طرح و نقش از قبل آماده شده و در قسمت خالی شده چوب روکش می‌شود. بیشترین تولیدات این هنر شامل: قاب عکس، رحل قران، جعبه جواهر و ظروف آشپزخانه است. هنر ریزه کاری چوب یکی از ده ها هنر دستی آذربایجان غربی است. که با وجود پیوند دیرینه آن با اهالی این منطقه، امروزه به دلیل بی توجهی و نبود حمایت کافی مسئولان در حال فراموشی است. با این وجود، هنوز هستند هنرمندان اندکی که در گوشه ای از این شهر با ریزه کاری و نازک کاری روی چوب نقش خاطره می‌زنند و با صبر و ظرافت، آثاری فاخر و چشم نواز خلق می کنند.
مراحل نازک کاری
آثار نازک کاری معمولاً به دو روش ساخته می شود.
روش اول: این روش شبیه به معرق است و در آن لایه‌های مختلف چوب با رنگ های متفاوت بریده می شوند و بر روی قسمت مورد نظر به شکل دلخواه در کنار یکدیگر قرار داده شده و رنگ آمیزی می کنند.
روش دوم: در این روش که آثار، بیشتر با استفاده از چوب گردو تولید می شوند، وسایل چوبی،با ایجاد برش بر روی چوب ها، ساییدن چوب و صیقل دادن آن،به شکل مورد نظر خود می رسند.
هنر پیکر تراشی
هنر پیکر تراشی در واقع تراشیدن و شکل دادن به چوب و سنگ است.آثار و شواهدی از تراشیدن و فرم دادن اشیا از دوران غارنشینی کشف شده، که قدمت دیرینه این هنر را نشان دهد. پیکر تراشی در عصر حاضر به دلیل پیشرفت علم و تکنولوژی و پیدایش جوامع صنعتی تغییرات زیادی در آن ایجاد شده است.
هنر منبت کاری
واژه منبت به معنای کنده کاری خاص که با خلل و فرج چوب انجام می‌گیرد، است.هنر منبت کاری با چوب یکی از ظریف ترین صنایع دستی چوبی است. هنرمندان فعال در این خطه با صبر و دقت فراوان محصولاتی زیبا و چشم نواز خلق می کنند. هنرمندان با چند قلم، ذهنیات خود را با خطوط کوفی، نقوش اسلیمی ختایی و گل و مرغ و غیره روی چوب کنده کاری می نمایند. با توجه به آثار موجود، هنر منبت کاری در ایران سابقه‌ای حدود ۱۵۰۰ سال دارد.
مراحل منبت کاری
ابتدا هنرمند نقش مورد نظر را بر روی چوب منتقل میکند تا بتواند آن را از سطح چوب جدا نماید و در واقع قسمت های اضافه را حذف کند. در مرحله بعد باید با استفاده از مغار درشت و سپس با مغار های ظریف طرح را از زمینه جدا نمایند. استاد کار هرچه به طرح اصلی نزدیک‌تر می‌شود از مغارهای ظریف تری استفاده می کند، تا به طرح آسیبی وارد نشود. بعد از اتمام عمل جداسازی با استفاده از مغار ها و ابزارهای مختلف به سطح چوب طرح و فرم داده شده و آن را مزین می نمایند. در مرحله آخر پس از انجام کار برای یکنواخت شدن سطوح اثر روی آن سنباده کشیده و سپس رنگ می کنند.
هنر گلیم بافی
گلیم یک نوع فرشینه است که با بافتی ساده با استفاده از پشم و پنبه و در مواردی با پشم و موی بز بافته می شود. در این هنر نخ های تار و پود یکی در میان از زیر و روی یکدیگر می گذرند. گلیم یکی از کهن ترین زیر انداز های بشر می باشد. چون از قدمت بافندگی دوره های قبل از تاریخ، تا حدود شش هزار سال قبل از میلاد را نشان می دهد که بیانگر ریسندگی و تبدیل الیاف پشم به نخ است.
مراحل بافت گلیم
در اولین مرحله چله کشی انجام می گیرد. سپس نوبت به بستن کجویر می‌رسد. کجویر گاهی با عنوان کجو چو و کوجی به کار برده می شود. کجویر قطعه چوبی استوانه ای شکل به قطر تقریبا ۴ سانتی متر و طولی معادل عرض اسمی دار گلیم بافی است. در مرحله بعد زنجیر بافی صورت می گیرد. که این کار به بافنده امکان می دهد تا عمل بافت با سرعت بیشتری انجام شود.مرحله بافت گلیم با سه روش: گلیم ساده باف، گلیم برجسته و ورنی، انجام می شود.
گلیم ساده باف: در این نوع گلیم بافنده باید پود ها را یکی در میان از لابلای چله عبور دهد. این گلیم یک روست و برای بافت آن از نقشه ی از قبل آماده شده استفاده نمی شود. نقوش گلیم ساده باف، اکثراً نقوش هندسی است وبه ندرت دیده می‌شود که در این نوع گلیم از نقوش منحنی استفاده شده باشد.
هنر گیوه بافی
گیوه نوعی پای پوش سنتی ایرانی می باشد. که بسیار راحت است و برای آب و هوای ایران مناسب می باشد. این پای پوش زیره ای پارچه ای به نام شیوه، و رویه ای نخی دارد.قسمت رویه را زنان با نخ پنبه ای محکم می بافند و آن را به زیره ی گیوه متصل می کنند.
گیوه یکی از پای پوش های قدیمی است که در قدیم، به خصوص در فصل تابستان مورد استفاده فراوان قرار می گرفت. در سالهای اخیر به دلیل رواج کفش های چرمی و غیره چرمی و جایگزین شدن این کفش ها به جای پای افزارهای قدیمی، در اکثر نقاط ایران رونق و اعتبار گذشته خود را از دست داده است.
مراحل تولید گیوه
۱) آماده سازی پوست که شامل: خیس کردن و پهن کردن آن روی زمین می شود و همه کارهای آن توسط استاد کار صورت می گیرد.
۲) خاک و خاکستر روی آن که به تدریج آب پوست را می کشد و خشکش می کند. انجام این کار حدود یک ماه و گاهی بیشتر از یک ماه هم طول می کشد.
۲) نرم کردن پوست
۳)رشته رشته کردن پوست و ایجاد نسخه های باریک
۴)پاک کردن مو از تسمه ها
۵)نرم کردن تسمه ها به وسیله پیه
۶)رنگ کردن پارچه
۶)آماده کردن فیتیله توسط شاگرد
۷)پی کنه گیر
اریسا
شرکت اریسا محصولات صنایع دستی مرغوبی که هنرمندان عزیز کشورمان با مهارت و دقت تولید کرده اند را به تمام مخاطبان علاقه مند به این صنایع در اقصا نقاط کشور ارائه می نماید. برخی از صنایع دستی به فراموشی سپرده شده اند و کم کم رو به زوال هستند. صنایعی که بخشی از میراث به جا مانده از نیاکان ما است و ما باید برای حفظ آن بکوشیم تا این هنرهای اصیل ایرانی از یادمان نرود.
- ۰ ۰
- ۰ نظر